Cene proizvoda srpske industrije u prvoj polovini godine: Šta je poskupelo, a šta pojeftinilo
Industrijski proizvodi namenjeni domaćem tržištu i izvozu zajedno su skuplji 1,2% na kraju juna u odnosu na decembar prošle godine. Ponovo je poskupljenje bilo značajno više, tačnije gotovo dvostruko (1,5%), za proizvode namenjene domaćem tržištu u odnosu na one plasirane u inostranstvo (0,8%), objavio je juče Republički zavod za statistiku.
Kada je reč o nameni, najveći rast ukupnih cena industrijskih proizvoda doživeli su kapitalni proizvodi – 2,7%. U toj grupi su pre svega mašine, oprema i vozila, kao i oružje i municija koji se proizvode u našoj zemlji.
Iza njih su tzv. trajni proizvodi za široku potrošnju sa povećanjem cena od 1,9% u prvoj polovini ove godine (u odnosu na decembar). To su kućni aparati, televizori, motocikli i bicikli, nameštaj, nakit i dr.
Na trećem mestu po poskupljenju su netrajni proizvodi za široku potrošnju odnosno mahom hrana (meso, ulje, mleko, pića, duvanski proizvodi…), ali i odeća, lekovi, kozmetika, igračke. Sve to zajedno skuplje je 1,2 u odnosu na decembar.
Rame uz rame s njima su hemikalije, boje, lakovi, tkanine, metalni proizvodi, akumulatori, sijalice i ostali proizvodi koji se nazivaju intermedijalni. Poskupeli su 1%.
Na kraju liste je energija koja je na fakturama uvećana 0,6%.
Posmatrano po sektorima, najveći rast cena industrijskih proizvoda povuklo je rudarstvo sa ukupnim povećanjem od 12,8%, a tom skoku najviše su doprineli vađenje sirove nafte i prirodnog gasa – 20%, i eksploatacija ruda metala – 15,6%.
Među većim poskupljenjima ističe se još samo snabdevanje vodom koje je u odnosu na decembar nepovoljnije po kupce za 7,6%.
S druge strane, oni koji su prosek vukli naniže bili su prerada drveta – pojeftinjenje od 1,8%, proizvodnja papira, kao i gume i plastike – oba po 1,6%, proizvodnja kože – 1,1% i na kraju proizvodnja koksa – 0,5%. To su bila ujedno i jedina pojeftinjenja kada je reč o industrijskim proizvodima od decembra do juna.
Kada se posmatra prvih šest meseci ove godine u odnosu na isti period prošle, razlika u cenama je gotovo neprimetna. Industrijski proizvodi poskupeli su samo 0,4%. Međutim, ovde su razlike, kada je reč o nameni potrošnje, uočljivije nego kada se posmatra jun u odnosu na decembar.
Tako posmatrano su kapitalni proizvodi još skuplji – 6,4%, kao i energija – 5,7%. S druge strane, intermedijalni proizvodi su jeftiniji – 2,7%, kao i trajni i netrajni proizvodi za široku potrošnju – 0,4% i 1,8%.
RZS je izdvojio i grupe proizvoda za domaće tržište kako bi još transparentnije prikazao kretanje cena. Tako se može videti da su najlošije prošli kupci odeće jer je cena od decembra do juna uvećana za 8,2% i značajno se izdvaja u odnosu na druge. Sledeći po rastu cena su drveni nameštaj i električni aparati koji su skuplji 2,6% odnosno 2,5%, a nešto iza njih su materijali koji se koriste u građevinarstvu – 1,9%. Krug poskupljenja zatvara obuća sa 1,2%.
Interesantno je da, prema zvaničnoj statistici, vozila u saobraćaju, bilo da je reč o motornim, priključnim ili radnim vozilima, nisu u prvih šest meseci menjala cenu odnosno da je računanje proseka na kraju dalo ovakav rezultat.
S druge strane, na nivou cele zemlje najviše su među odabranim proizvodima pojeftinile hemikalije za poljoprivredu – 11,6%. Slede metalni aparati za domaćinstvo – 4,8%, tečna goriva i maziva – 1,5% i poljoprivredne mašine 0,9%.