Neobični manevri oko prodaje Telekoma Albanija: Na bugarskom tržištu konkurenti, na albanskom partneri
Austrijski i bugarski istraživački novinari već neko vreme istražuju prodaju Telekoma Albanija. Bugarski investitori, koji su kupili Telekom Albanija i potom ga uz veliku zaradu prodali mađarskoj telekomunikacionoj kompaniji, konkurenti su na bugarskom telekomunikacionom tržištu. Istraga nije našla nepravilnosti, ali ostaje nekoliko otvorenih pitanja
Središte zajedničke istrage austrijskog Der Standarda i bugarskih novinara iz istraživačkog centra BIRD je prodaja drugog najvećeg albanskog telekomunikacijskog operatora ONE Telecommunications.
Godine 2019. je OTE, kompanija u vlasništvu nemačkog Dojče Telekoma, prodala operatora za samo 50 miliona evra kompaniji Albania Telekom Invest (ATI). Iza toga zahvata bili su bugarski investitori, koji su potom prošle godine tu firmu prodali sledećem kupcu, mađarskom 4iG za više od 120 miliona evra.
Prilikom prošlogodišnje prodaje Mađarima, kada je ostvaren lep dobitak – prema otkriću bugarskih medija, sarađivali su menadžeri dveju bugarskih telekomunikacijskih kompanija, A1 i Vivacom, koje su konkurentske u Bugarskoj, ali, kako su naveli mediji, “sklapaju zajedničke poslove” u Albaniji.
Takođe, vlasnik Albania Telekom Invest bio je, uz Elvina Guriju, bugarskog preduzetnika albanskog porekla, i Atanas Dobrev, koji je u vreme realizacije posla 2019. godine bio izvršni direktor bugarske telekomunikacijske kompanije Vivacom. U prodaju 4iG bila je uključena i Marijana Nikolova Dimitrova, supruga izvršnog direktora A1 Bugarska Aleksandra Dimitrova.
Austrijska istraga nije otkrila nepravilnosti
Kako piše BIRD, zbog ovog slučaja akcionari A1 sa sedištem u Beču pokrenuli su istragu protiv Dimitrova.
Revizori Pricewaterhouse Coopers Austria (PwC) istraživali su ulogu Dimitrova u transakciji, jer je navodno sudelovao kao skriveni investitor 2019. godine u poslu koji se 2022. godine završio prodajom Telecoma Albanija mađarskom 4iG.
“Iako je istraga PwC potvrdila većinu činjenica koje im je dostavila anonimna osoba, PwC nije otkrio nikakve nepravilnosti ili krivica Dimitrova”, navodi bugarski internet portal.
Rezultati istrage pokazali su da nije bilo kršenja pravila i načela korporativne odgovornosti, niti kršenja važećih zakona i propisa. Istraga je zaključila da je reč o privatnom pitanju koje nije uticalo na poslovanje A1 u Bugarskoj ili bilo kojoj drugoj državi u kojoj A1 posluje. Poštovanje propisa čvrsto je ukorenjeno u kulturi grupe A1 i njene bugarske podružnice. Upravljanje u skladu s strogim pravilima oblikuje ponašanje i stavove svih menadžera i zaposlenih”, naveli su u saopštenju grupe A1 nakon postavljenih pitanja.
Pitanja bez odgovora
Austrijski i bugarski istraživački novinari poslali su pitanja o ovom poslu svim uključenim osobama, ali su ostali bez odgovora.
Na dodatna novinarska pitanja ne odgovaraju ni u sedištu A1 u Beču, kao ni austrijska vlada, drugi najveći vlasnik A1, koja takođe nije odgovorila na pitanja.
Austrijskoj vladinoj kancelariji za komunikacije novinari su uputili pitanje jesu li kao akcionari A1 u vezi s ovim poslom tražili dodatna pojašnjenja, te daju li kao suvlasnici kompanije još uvek poverenje predsedniku uprave A1 Bugarska, ali nisu dobili odgovore.
I u sedištu A1 u Beču ćute. Kodeks ponašanja A1 kaže da zaposleni “treba da izbegavaju situacije koje bi mogle ostaviti utisak da se poslovne odluke donose na temelju ličnih interesa”. Nisu odgovorili ni na pitanje o poštovanju Kodeksa, ali ni na niz drugih pitanja, kao što je, na primer, koja su pojašnjenja dobili od Dimitrova ili smatraju li logičnim da bi ulagao putem složene strukture kompanija, ako njegovo učestvovanje u albanskom poslu ne bi bilo sumnjivo.
Mađarska taktika
BIRD, takođe, izveštava da je albanska telekomunikaciona industrija cilj mađarske geopolitičke igre. Kako navode, mađarske kompanije poslednjih godina jačaju svoju prisutnost u albanskom ekonomiji. Ne samo da stvaraju dobit, već i grade mrežu političkog uticaja na Balkanu.
U martu prošle godine, kada je 4iG od Albania Telekom Invest kupio udeo u One Telecommunications, istovremeno je postao i vlasnik preko 80 posto ALB telekoma, trećeg najvećeg operatora na albanskom tržištu. U januaru ove godine, 4iG je zatim spojio oba preduzeća. Kroz dokapitalizaciju, svoje deonice su preneli na državno preduzeće Antena Hungaria, čime je mađarska država postala vlasnik albanske telekomunikacije.
Nakon kupovine telekomunikacionih kompanija, albansko tržište je de facto postalo duopol 4iG i Vodafona.
Veliki planovi
“Mađarska ima velike planove za 2024. godinu. U drugoj polovini iduće godine preuzeće predsedavanje Većem Evropske unije. Pre svega, zalagaće se za ubrzan prijem šest država jugoistočne Evrope u EU. U poslednjim godinama, Mađarska nije samo osigurala politički uticaj, posebno u Srbiji i među srpskim nacionalistima u Bosni i Hercegovini, već su mađarski predstavnici zauzeli ključne pozicije u području sigurnosti. Godine 2024. Mađarska preuzima EUFOR, evropske snage za očuvanje mira u Bosni i Hercegovini. Osim toga, postaje sve važniji ekonomski faktor u regionu”, piše u spomenutom tekstu.
Mario Holzner, iz Bečkog instituta za međunarodna ekonomska istraživanja (WIIW) izjavio je da je Mađarska uključena pre svega u područja gde nije potreban veliki tehnološki doprinos. “Njen cilj je postati vodeća sila u regionu. To je geoekonomski plan”, rekao je Holzner.