Zastupljenost žena u srpskom IT-u i drugim visokim tehnologijama iznad evropskog proseka
U industriji visokih tehnologija u Srbiji prošle godine je bilo zaposleno čak 125.000 osoba od čega je 45.800 žena. U odnosu na muškarce, činile su nešto više od trećine radne snage odnosno 36,6% što premašuje prosek Evropske unije, koji je na 32,8 procenata.
To su pokazali novi podaci Evrostata, evropske statističke agencije, u istraživanju o regionima koji najviše zapošljavaju žene u high-tech industrijama.
Podaci za Srbiju pokazuju i da je broj žena na high-tech poslovima za prethodnih pet godina povećan 23%, sa 37.200 na gotovo 46.000.
U Srbiji je u 2022. bilo zaposleno 125.000 osoba u industrijama visoke tehnologije,
od čega je 45.800 žena
Očekivano, najviše ih je u Beogradu – 27.400, sledi Vojvodina, Šumadija i zapadna Srbija, a na začelju su južna i istočna Srbija.
Srbija je takođe nešto bolja od evropskog proseka i kada se posmatra udeo žena iz high-tech sektora među svim zaposlenima u jednoj zemlji. Kod nas je taj udeo 3,5%, a u EU 3,4 procenata. S druge strane, kada se gleda broj zaposlenih u high-tech industrijama u ukupnoj zaposlenosti Srbija stoji nešto lošije – 4,3% naspram 4,9% u EU.
| Broj zaposlenih žena u high-tech industrijama po regionima |
| Region | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 |
| Beogradski region | 23,3 | 25,9 | 28,4 | 30,3 | 27,4 |
| Region Vojvodine | 7,0 | 7,5 | 8,5 | 8,8 | 9,8 |
| Region Šumadije i zapadne Srbije | 3,1 | 3,6 | 3,8 | 4,3 | 5,8 |
| Region južne i istočne Srbije | 3,8 | 3,2 | 3,0 | 3,1 | 2,8 |
Iako je Evrostat označio da podaci za 2021. nisu uporedivi s ostalim godinama ipak je primetan stalni rast broja žena u high-tech sektorima u Vojvodini i Šumadiji i zapadnoj Srbiji dok je, nažalost, evidentan trend pada njihovog broja u regionu južne i istočne Srbije od 2018. naovamo.
Kada je reč o zemljama regiona, podaci su raspoloživi za Sloveniju i Hrvatsku, dok su za Crnu Goru i Severnu Makedoniju poslednje brojke iz 2020. (jedino BiH nije zastupljena). U apsolutnim iznosima, jasno je da Srbija ima najveći broj žena u visokim tehnologijama, koliko Slovenija i Hrvatska zajedno, ali posmatrajući udeo u ukupnom broju zaposlenih, prednjači Slovenija sa 5,2%.
| Broj zaposlenih žena u high-tech industrijama po zemljama |
| Država | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 |
| Srbija | 37,2 | 40,2 | 43,6 | 46,5 | 45,8 |
| Slovenija | 18,0 | 19,4 | 23,7 | 23,7 | 23,2 |
| Hrvatska | 23,2 | 28,4 | 25,8 | 20,2 | 22,1 |
| Crna Gora | 2,6 | 3,0 | 2,6 | – | – |
| Severna Makedonija | 6,8 | 7,9 | 9,8 | – | – |
U Evropskoj uniji, u high-tech industrijama je zaposleno ukupno 9,8 miliona radnika od čega su 3,2 miliona žene odnosno nešto manje od trećine.
Kako navodi Evrostat, sektori visoke tehnologije viđeni su kao ključni pokretači ekonomskog razvoja i produktivnosti i često nude prilike za visoko plaćene poslove. Na regionalnom nivou, najveći broj zaposlenih u high-tech industrijama je u regionu Pariza (Il d Frans) i Madrida (Komunidad de Madrid) gde je zaposleno 420.000 odnosno 289.000 ljudi, respektivno.
Udeo žena u high-tech poslovima u Srbiji je 36,6% što je bolje
od proseka Evropske unije – 32,8%
Sa više od 200.000 zaposlenih slede tri regiona: Oberbajern u južnoj Nemačkoj (Minhen i okolina), Lombardija u severnoj Italiji i Katalonija u istočnoj Španiji.
Na drugoj strani, bilo je pet regiona sa manje od 3.000 zaposlenih u visokim tehnologijama – Molize u južnoj Italiji, kao i četiri grčka – region istočna Makedonija i Trakija, Peloponez, Epir i Sterea Helada.
Posmatrano prema udelu žena u odnosu na muškarce u visokim tehnologijama, raspon se kretao od 50,2% u Zapadnoj prekodunavskoj regiji u Mađarskoj (grad Đer i okolina) do 8,3% u grčkoj Tesaliji.
Zapadna prekodunavska regija je zapravo jedina u Evropi gde u high-tech industrijama radi više žena nego muškaraca. Slede italijanska regija Marke (48,6%) i još jedan mađarski region – severna mađarska regija (48,1%).
| Udeo high-tech radnika u ukupnoj zaposlenosti |
| 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | |
| Srbija | 3,1 | 3,4 | 3,6 | 4,4 | 4,3 |
| Slovenija | 5,5 | 5,7 | 7,0 | 6,8 | 6,4 |
| Hrvatska | 4,1 | 4,2 | 4,2 | 3,5 | 4,1 |
| Crna Gora | 2,3 | 2,3 | 2,6 | – | – |
| Severna Makedonija | 2,1 | 2,5 | 2,9 | – | – |
| EU (prosek) | 4,0 | 4,1 | 4,5 | 4,8 | 4,9 |
Podaci ukazuju i da su žene procentualno mnogo više zastupljene u high-tech industrijama u zemljama centralne i istočne Evrope u odnosu na razvijenije države zapadne Evrope.
Evrostat definiše sektore visoke tehnologije kao proizvodne high-tech industrije (proizvodnja osnovnih farmaceutskih proizvoda i proizvoda kao što su tečnosti, tablete, kapsule, injekcije i dr., kompjuterskih, elektronskih i optičkih proizvoda) i high-tech usluge bazirane na intenzivnom znanju (filmovi, produkcija video i televizijskog sadržaja, snimanje zvuka i muzike, kompjutersko programiranje, konsultantske i srodne aktivnosti, informacione usluge, naučna istraživanja i razvoj).
Ipak, metodologija uključuje i pomoćno osoblje u tim kompanijama pa Evrostat navodi da to prenaglašava broj visoko kvalifikovanih radnika.
| Broj zaposlenih u high-tech industrijama (muškarci i žene) |
| 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | |
| Beogradski region | 51,5 | 56,7 | 59,7 | 73,2 | 73,8 |
| Region Vojvodine | 18,7 | 21,6 | 22,6 | 26,5 | 26,0 |
| Region Šumadije i zapadne Srbije | 9,0 | 10,3 | 11,8 | 14,8 | 15,7 |
| Region južne i istočne Srbije | 8,7 | 8,9 | 9,7 | 8,7 | 9,5 |
| Srbija | 87,8 | 97,5 | 103,8 | 123,3 | 125,0 |
| Slovenija | 53,7 | 56,1 | 68,0 | 65,9 | 63,5 |
| Hrvatska | 66,9 | 70,2 | 69,9 | 57,9 | 69,0 |
| Crna Gora | 5,5 | 5,7 | 5,7 | – | – |
| Severna Makedonija | 16,2 | 19,8 | 23,0 | – | – |